Document
Haven & netheid
Afval in mijn kanaal?
Doe effe normaal!
Hoe werkt een sluis? Hoeveel ton geraakt er in een boot? Wat doet de Haven van Brussel om haar ecologische voetafdruk te beperken?
Op deze (en andere) prangende vragen over het kanaal proberen we in deze rubriek te antwoorden. Om te beginnen: wat doet de Haven opdat het kanaal schoner zou zijn? Het antwoord is simpel:
YES WE CLEAN !
Goeie vangst
Gelukkig stelt de Haven van Brussel die de trotse houder is van het Label Ecodynamische Onderneming met drie sterren, elke dag alles in het werk om vervuilingsproblemen op te lossen en te voorkomen. Om afval te verwijderen beschikt de Haven om te beginnen over drie schoonmaakboten: de Castor, de Botia en de Damona. Die laatste werd in juni 2022 te water gelaten. Hij is volledig elektrisch en heeft dus geen uitstoot. Elk jaar verzamelt de vloot tussen 200 en 250 m³ afval.
De Haven van Brussel kondigde ook aan dat ze binnenkort het reinigingscentrum “Zuidhaven” opent aan de sluis van Anderlecht, waar één van de drie schoonmaakboten permanent voor anker zal gaan.
Een ander initiatief is de installatie van drijvende pontons uitgerust met “litter traps” die het afval vasthouden, meer bepaald in het Bécodok en onder de Jules de Troozbrug: daardoor wordt het drijvende afval opgevangen in een net, wat voorkomt dat het zou worden meegevoerd en uiteindelijk in zee zou terechtkomen. “Verder bestuderen we ook de mogelijkheid om een buizensysteem te installeren dat ingegraven is in de kanaalbodem. Dat doet luchtbellen vrijkomen, waardoor heel wat afval komt bovendrijven, zodat het gemakkelijker opgevist kan worden”, vertelt Ewout Claeys, één van de drie milieudeskundigen die op de Haven werkt.
Geef toe, er bestaan veel vooroordelen over het water in en rond de Brusselse haven. Het zou smerig, vervuild en zo goed als dood zijn. Het kanaal wordt er immers geconfronteerd met heel wat bronnen van vervuiling: afval dat door respectloze voorbijgangers in het water wordt gegooid, afvalwater uit de Brusselse riolen bij hevige regenval, bodemvervuiling uit het verleden, enzovoort.
Een van de moeilijkst te beheren vervuilingen is echter de olie die in het kanaal wordt geloosd. "Ook daarvoor beschikken we over een oplossing die de vervuiling moet tegenhouden. Dit systeem wordt gebruikt bij een ongeval, als er grote hoeveelheden verontreinigende stoffen moeten worden verwijderd”, aldus de specialist.
Tegelijkertijd pakt de Haven ook de bodemverontreiniging aan met een uitgebreid baggerprogramma: door het slib van de bodem te verwijderen, houden de baggerboten het kanaal niet alleen bevaarbaar, maar vergroten ze ook het debiet en verwijderen ze het vervuilde slib. Elk jaar wordt er 25.000 m³ gebaggerd. "Vanaf 2023 gaan we experimenteren met biologisch baggeren, waarbij het slib al kan worden ontgift voordat het wordt gewonnen. Daartoe worden er bacteriën in het slib geïnjecteerd en het geheel werkt volgens het principe van een waterzuiveringsinstallatie”, besluit Ewout Claeys.
De Haven van Brussel, die lid is van de Belgian Alliance for Climate Action, was niet alleen de eerste Belgische haven die het ‘CO2 neutraallabel’ behaalde (2017), maar is ook houder van het Label Ecodynamische Onderneming (2019) met drie sterren, een label dat de Haven sindsdien ook eist in al haar (nieuwe) concessieovereenkomsten. Om de kandidaten en de bedrijven die al aanwezig zijn op het havendomein te helpen, kunnen die een beroep doen op de interne klimaatdeskundigen van de Haven om hun koolstoftransitie te begeleiden. Sinds 2020 moeten ook alle nieuwe concessiehouders bovendien CO2-neutraal zijn.
Verdict ?
Dus hoe schoon is het kanaal? Er zit vis in het water en er nestelen weer vogels op de oevers, alsook op de zeven drijvende eilanden die bij de BRYC zijn aangelegd. Dat wijst er allemaal op dat het kanaal vrij goed wordt beheerd.
We mogen echter niet vergeten dat naast al deze inspanningen, de netheid van het kanaal natuurlijk ieders zaak is. Daarom voert de Haven al vele jaren sensibiliseringscampagnes. Zoals ook blijkt uit de recentste video, is de boodschap duidelijk: gooi nooit iets in het kanaal. Het is geen vuilbak, maar het hart van de stad. En afval in het kanaal, da’s toch niet normaal?