Document
De huiszwaluw
Of hoe deze vogelsoort erin slaagde te overleven, net zoals de fauna in het water en op de oevers van het kanaal.
Kanaal in Brussel:
vijftig tinten groen en blauw
Wat voor dieren zitten er in en op het water en de oevers van ons dierbare kanaal? Voor het antwoord op die vraag moet je bij Alain Boeckx zijn: als veldornitholoog besloot hij voluit te gaan voor zijn passie voor de natuur. Hij kent het kanaal als zijn broekzak en werkt nauw samen met de vzw Grenzeloze Schelde in het kader van het project ‘Kanaal Ecologische Corridor Brussel’.
Ecologische corridor
De ogen van Alain lichten op als hij vertelt over de rijke fauna langs de oevers van het kanaal. “Ruim voor de jaren 2000 had de natuur hier en daar opnieuw de overhand gekregen, na de stopzetting van een aantal voormalige industriële activiteiten langs het kanaal. In een recenter verleden hebben de gezamenlijke inspanningen van overheidsinstanties, privéspelers en verenigingen bijgedragen tot het behoud van deze biodiversiteit. Vandaag kun je op, rond en in het kanaal enkele tientallen vogelsoorten waarnemen, waaronder een aantal zeldzame broedvogels, maar ook een vijftiental vissoorten, hagedissen, vlinders en libellen”. Er is dus een positieve evolutie in gang gezet: door het kanaal te zuiveren, heeft de Haven van Brussel geholpen om de scheikundige kwaliteit en het zuurstofgehalte van het water te verbeteren, wat ten goede komt van alle soorten die er nu leven.
“Je hoeft niet naar de Ardennen of de Belgische kust te gaan om allerlei diersoorten te observeren die ook hier in Brussel neergestreken zijn.”
Pilootprojecten
De boerenzwaluw (Delichon urbicum), die in Brussel sinds kort van uitsterven werd gered, stond centraal in een specifiek project rond de Ceres-molen in Haren, waar nu de grootste zwaluwkolonie van België huist. “Door een zestigtal nestkasten te plaatsen bovenaan een oud gebouw op de tegenoverliggende oever (de voormalige Meudon-brouwerij) en de zwaluwen te lokken met opgenomen vogelgeluiden, konden we het aantal nestelaars aanzienlijk verhogen en aldus een nieuwe kolonie integreren.” Verschillende spelers hebben bijgedragen aan dit succes: Nos Pilifs, Natagora, Grenzeloze Schelde en Silo. Soms dragen zelfs de schippers hun steentje bij: “Een vergelijkbaar experiment deed zich voor met de oeverzwaluwen (Riparia riparia), die na 40 jaar afwezigheid opnieuw in Brussel kwamen nestelen. We stelden vast dat ze zich aangepast hadden aan de betonnen oevers door te nestelen in kleine openingen tussen de betonnen delen. De Haven van Brussel vroeg de schippers daarom om elders aan te meren en zo het af- en aanvliegen van de zwaluwen tijdens de broedperiode niet te verstoren, omdat dit de kuikens in gevaar zou brengen. Uiteraard gingen de schippers in op dit verzoek”, glimlacht Alain Boeckx.
Je hoeft niet meer naar het Zwin!
Met zijn verrekijker in de hand besluit Alain Boeckx: “Je hoeft niet naar de Ardennen of de Belgische kust te gaan om allerlei diersoorten te observeren die ook hier in Brussel neergestreken zijn. Ze observeren, daar schep ik dagelijks genoegen in.”
Aandacht voor flora en fauna
Amélie Augem, milieudeskundige bij de Haven van Brussel, geeft toelichting bij maatregelen om de biodiversiteit te bevorderen. “Ons nestkastenplan zal de infrastructuur van de haven de mogelijkheid bieden om bepaalde soorten die almaar minder voorkomen, op te vangen door nestplaatsen te voorzien voor vogels en vleermuizen. In totaal zijn er ongeveer zestig nestkasten gepland. Daarnaast beantwoordt de grote campagne om vlotten te beplanten (er werd al meer dan 200 m2 geïnstalleerd en dit is nog maar het begin) aan verschillende doelstellingen: de biotopen langs het kanaal diversifiëren, een ideale habitat creëren voor vissen, vogels en insecten, bijdragen aan de rol van het kanaal als ecologische corridor, …”. Al deze initiatieven, die technisch en ecologisch opgevolgd worden, zullen de komende jaren alleen maar toenemen!
Waar kun je ze waarnemen?
Witte ooievaar
Demeuter, niet ver van de Van Praetbrug
SITA-SUEZ bij de Budabrug
Ooievaar, meeuw en kleine plevier
BRYC, op de Heembeekkaai
Muurhagedis
in de buurt van het AQUIRIS - afvalwaterzuiveringsstation
bij de Budabrug